Bij organisatie identiteit begint het met het vinden van een passend, onderscheidend en relevant verhaal. Het gaat om richting, positie in de ‘markt’ en belofte aan stakeholders. Dat is altijd de start. Vormgeving is daarbij een mogelijk gevolg, maar geen doel op zich.
Vaak kun je prima uit de voeten met de elementen van een huisstijl of de communicatiemiddelen die er al zijn. Soms kom je tot de conclusie dat het nodig is een deel van die elementen of middelen aan te scherpen, te restylen of zelfs helemaal opnieuw te laten ontwerpen.
Hoe het pad er exact uitziet en wat de uiteindelijk uitkomst moet zijn, dat bepalen we samen. Rekening houdend met ambities, budget en planning.
Projecten voor organisatie identiteit raken de kern van de organisatie. Het gaat over drijfveren, over ambitie, over cultuur en over betrokkenheid. Het is een voorrecht om daarmee aan de slag te gaan en om de identiteit van de organisatie te vertalen naar uitingsvormen die stakeholders herkennen. De uitdaging is om gedrag, communicatie en design in lijn te brengen met de persoonlijkheid van de organisatie. Rekening houdend met de ambities en uitgaande van de capaciteit en competenties van de organisatie.
Roel heeft zeer veel ervaring met projecten voor het aanscherpen en ontwikkelen van organisatie identiteit. Voor grote en voor kleine organisaties. Voor commerciële-, culturele- en overheidsorganisaties.
Roel ziet deze projecten als een uitgelezen kans om opnieuw te kijken naar – aan organisatie identiteit – gerelateerde aspecten, zoals bijvoorbeeld:
Roel begeleidt projecten van strategie tot en met implementatie. Onderdelen van het project zijn bijvoorbeeld:
Wilt u weten wat Roel voor uw organisatie kan betekenen? Bel met 06 250 262 09 of stuur een email naar info@metroel.nl
Designmanagement is een lastig begrip. Allerlei professionals houden zich ermee bezig. Ieder op z’n eigen manier. En klanten stellen nauwelijks designmanagementvragen. Het gros van de organisaties stelt vragen als: ‘ontwikkel een nieuwe huisstijl’, ‘ontwerp een brochurelijn’ of ‘help ons een website ontwikkelen’.
Al dat soort projecten biedt een uitgelezen kans om elkaar te leren kennen en om kansen te signaleren voor design. Roel gelooft dat design een verschil kan maken. Het kan ervoor zorgen dat een organisatie effectiever communiceert met stakeholders. Het kan een organisatie ook helpen efficiënter te werken.
Door kansen te signaleren en overtuigende – soms kleine – voorbeelden te creëren van hoe design van toegevoegde waarde kan zijn, kan design verder komen in een organisatie.
Op dit moment werkt Roel aan de volgende projecten:
Van deze projecten is nog geen beeld beschikbaar.
Nationale Opera & Ballet is de nieuwe naam van Muziektheater Amsterdam, De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet. Studio Lesley Moore is (na een pitch) gevraag om de nieuwe visuele identiteit van de nieuwe organisatie te ontwikkelen.
Lesley Moore heeft Roel gevraagd om het project- en designmanagement voor haar rekening te nemen.
De basishuisstijl is ondertussen vastgesteld. Op dit moment wordt hard gewerkt aan het uitwerken van de huisstijl en het ontwikkelen van middelen. Op 17 februari 2014 wordt de nieuwe stijl in gebruik genomen.
Studio Lesley Moore en Roel werkten eerder samen op het project voor de ontwikkeling van de nieuwe huisstijl voor het Centraal Museum in Utrecht.
Zie ook het persbericht over het project.
De organisatie
Motion10 ondersteunt bedrijven en instellingen door hen te voorzien van solide en vooruitstrevende IT-oplossingen. Motion10 is ambitieus en wil de beste SharePoint- en BizTalk-specialist in Nederland zijn.
Motion10 is 5 jaar geleden opgericht door drie partners. Drie ondernemers die een succesvolle onderneming hadden gebouwd en deze verkocht hebben aan Microsoft. Bij de start van het bedrijf is een visuele identiteit ontwikkeld en een website gebouwd om snel te kunnen beginnen met ondernemen. Motion10 richtte zich toen vooral op BizTalk.
Vijf jaar later is Motion10 volwassen geworden en is de markt aan het veranderen. Daarmee ontstaan twee belangrijke aanleidingen om serieus naar de visuele identiteit, design, marketing en communicatie te kijken.
De aanleiding
De markt voor BizTalk, waar Motion10 groot in is, is stabiel. De markt voor SharePoint daarentegen groeit snel. Het is belangrijk dat Motion10 zich succesvol positioneert in deze markt.
In het geval van BizTalk zijn de beslissers vooral techneuten. De nieuwe markt voor SharePoint is veel diverser als het op aankoopbeslissingen aankomt. In deze markt spelen naast techneuten ook HR-managers, communicatiemanagers en directies een belangrijke rol.
In deze nieuwe competitieve markt is het belangrijk dat Motion10 haar ware gezicht laat zien. Dat betekent dat afscheid moet worden genomen van de oude visuele identiteit. Het is tijd om een identiteit te ontwikkelen die past bij de kernwaarden en het karakter van de organisatie en die bijdraagt aan een onderscheidende en herkenbare positionering en propositie in de markt.
Motion10 realiseert zich goed dat groei en ontwikkeling van het bedrijf afhankelijk zijn van de huidige medewerkers en van medewerkers die zich in de toekomst willen binden aan Motion10. Goed technisch personeel is schaars. Voor Motion10 is de positionering als werkgever minstens zo belangrijk als de commerciële positionering.
Het project
Het project is onderverdeeld in een aantal deelprojecten: de ontwikkeling van een nieuwe huisstijl, de ontwikkeling van een nieuwe website, de ontwikkeling van een marketing-, communicatie- en social media strategie en he opzetten van een ‘ecosysteem’ van partners waarmee design, marketing en communicatieproducties gerealiseerd kunnen worden.
Het resultaat
Het project leidt tot eenheid, consistentie en professionaliteit in de presentatie van Motion10, naar binnen en naar buiten. Het designproject is een belangrijke driver voor het tot stand komen van een marketing-, communicatie en social media strategie. En de website met een nieuwe structuur, tekst, toon en vorm trekt het dubbele aantal bezoekers.
Een van de belangrijkste resultaten van het project is het feit dat Motion10 zich herkenbaar en zelfverzekerd in de markt beweegt. Design is een belangrijke driver voor het maken van expliciete keuzes ten aanzien van marketing- en communicatieactiviteiten én voor het nadenken over doelstellingen, boodschappen en vormgeving.
Winnaar van de Design Management Europe Awards 2013.
De organisatie
Het Centraal Museum in Utrecht is een van de belangrijkste musea in Nederland en het oudste stedelijke museum. Met vijf collecties, het Dick Bruna Huis en het Rietveld Schröderhuis biedt het een breed beeld op de stadsgeschiedenis van Utrecht, kunst, mode en design.
De aanleiding
Vanaf 1 januari 2013 is het Centraal Museum zelfstandig. Na een geschiedenis als gemeentelijke organisatie. In een tijd van krimpende subsidies en economische neergang werd het nog belangrijker om een stevig eigen profiel neer te zetten en, lokaal en internationaal, meer bezoekers aan zich te binden en nieuwe doelgroepen te bereiken. Volgens de dagelijkse leiding van het museum is die ambitieuze doelstelling, ondanks krimpende budgetten, haalbaar. Daar hoort dan wel een nieuwe huisstijl en een nieuwe omgang met tentoonstellingscommunicatie bij.
Het project
Na een pitch koos het Centraal Museum voor Studio Lesley Moore. Studio Lesley Moore vroeg ons om het project te begeleiden op het gebied van project- en designmanagement. Ons perspectief daarbij was om niet alleen een krachtige nieuwe visuele identiteit te ontwikkelen voor het museum maar ook om ervoor te zorgen dat die na oplevering beheersbaar was voor de organisatie.
Het resultaat
Voortaan is een dikke stip het kenmerk van het Centraal Museum. De stip staat voor de centrale ligging, in het midden van Nederland, en voor de betekenis van cultureel centrum in de stad Utrecht. ‘We wilden de centrale ligging van het museum graag benadrukken’, aldus Edwin Jacobs, directeur van het Centraal Museum. Maar de stip staat niet alleen symbool voor de locatie. Jacobs: ‘Ons museum is een dynamische plek. We trekken bezoekers en kunstenaars aan, maar willen hen ook iets meegeven. Deze wisselwerking van aantrekken en heenzenden vanuit een bedrijvig knooppunt wordt ook gevisualiseerd met de stip.’ In de nieuwe visuele identiteit is het logo allesbehalve een statisch element. De stip wordt steevast omgeven door lijnen: een doorlopende lijn vormt de koppeling met de naam van het Centraal Museum, stippellijnen voegen zich naar de steeds wisselende context, afhankelijk van het onderwerp. Het beeld is dus variabel. Zo wordt de diversiteit van de collectie en de activiteiten benadrukt, terwijl het Centraal Museum steeds als afzender herkenbaar blijft.
Prijzen
In 2012 werd de huisstijl van het Centraal Museum beloond met de Dutch Design Award in de categorie Grafisch Ontwerp.
Publicaties over het project
Huisstijl Centraal Museum in Publish
Huisstijl Centraal Museum in Printbuyer
De organisatie
Gemeente Velsen is een relatief kleine gemeente , net boven Haarlem. Het is ook een zeer diverse gemeente met zeven verschillende kernen. Van villawijken tot arbeiderswoningen. Of zoals de gemeente het zelf verwoordt: ‘van vissenkop tot parelketting’. De gemeente ligt op een strategische plek, aan de monding van het IJ, en heeft belangrijke industrie binnen haar grenzen. Denk aan Corus. Als gemeente is het een kleine speler tussen mastodonten van overheden als Haarlem, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland.
De aanleiding
Het begon allemaal met een programma voor klantgerichte dienstverlening. Simpel gezegd wilde de gemeente de kwaliteit van haar dienstverlening, in al haar geledingen, verbeteren. De professionele communicatie speelde daar uiteraard ook een belangrijke rol in. De huisstijl van de gemeente was alweer 17 jaar oud. Het logo in geel en lichtblauw voldeed niet meer. Letterlijk niet. Het was nooit ontwikkeld met het oog op moderne media en daar functioneerde het dus ook niet. Het was te lang en had te weinig contrast. Daarnaast was de huisstijl verwaterd geraakt. Alle middelen naast elkaar leverden een diffuus en onherkenbaar beeld op. De gemeente zag het belang van het op orde brengen van haar huisstijl en de communicatiemiddelen. Enerzijds in verband met de verbetering van de dienstverlening aan haar klanten. Anderzijds om een steviger profiel te hebben in het overheidslandschap.
Het project
Samen met de afdeling communicatie hebben we een ontwerpbureau geselecteerd, Koeweiden Postma, en hebben we het project voor de huisstijl uitgevoerd. Het werd een democratisch project waarbij alle onderdelen van de organisatie nauw betrokken werden. De opdracht aan Koeweiden Postma was een huisstijl te ontwikkelen die eenvoudig en modulair was. Gemeente Velsen ontwikkelt de meeste communicatiemiddelen in huis en maakt minimaal gebruik van externe ontwerpers. De DTP’ers van de gemeente moesten goed uit de voeten kunnen met de stijl.
Het resultaat
Het project heeft geleid tot een huisstijl die onderscheidend, veelkleurig en krachtig is. Passend bij deze tijd. Maar belangrijker: de huisstijl is erg eenvoudig in het gebruik. Het meest in het oog springende resultaat is dat de DTP’ers van de gemeente van meet af aan goed uit de voeten konden met de bouwstenen die zij aangereikt kregen. Met als gevolg dat hun interne klanten blij waren met wat zij voor hen maakten. Op die manier werd de stijl, organisatiebreed, snel omarmd.
De organisatie
Gemeente Zaanstad is een middelgrote gemeente met zo’n 150.000 inwoners en een gemeentelijke organisatie met ca. 1200 ambtenaren.
De aanleiding
De oude huisstijl was na 20 jaar aan vervanging toe. De huisstijl was niet meer van deze tijd en de toepassing ervan was verwaterd geraakt. De gemeente had behoefte aan een nieuw, stevig en herkenbaar profiel. De implementatie van de nieuwe huisstijl hing samen met de verhuizing naar het nieuwe stadskantoor. Een goed moment, omdat de verhuizing naar een nieuw adres sowieso een aanpassing van allerlei communicatiemiddelen vraagt.
Het project
Roel is in 2009 gevraagd om de implementatie van de nieuwe huisstijl te begeleiden. De basishuisstijl – ontworpen door Tel Design – stond al in de steigers. In nauwe samenwerking met Tel Design en Jeannine Groenheiden van de gemeente hebben we concepten voor allerhande clusters van communicatiemiddelen ontwikkeld. Van correspondentiemateriaal tot een lijn voor brochures. Van interne signing tot periodieken.
Het resultaat
De grote uitdaging in het project zat ‘m in de koppeling van het project aan de verhuizing naar het nieuwe stadhuis. De verhuizing stond voor medio 2010 gepland, maar werd uitgesteld in verband met de latere oplevering van het pand. Wat eerst een goed idee leek, werd een lastig vraagstuk. Aan de ene kant was het lastig om de boog gespannen en de mensen betrokken te houden. Aan de andere kant ontstaan allerlei praktische problemen: bestel je nog drukwerk in de oude huisstijl of toch maar alvast in de nieuwe? Een project is een project door de deadline. Valt de deadline weg of is die onzeker, dan wordt de beheersbaarheid van het project lastiger.
Uiteindelijk is de huisstijl, een jaar later dan voorzien, succesvol geïmplementeerd.
Zie ook de casebeschrijving op de site van Tel Design.
De organisatie
Provincie Noord-Holland is een grote provincie met 53 gemeenten en 3 waterschappen. Bij de ambtelijke organisatie werken ca. 1900 medewerkers onder vier verschillende directies. De provincie is een complexe organisatie als het om huisstijlen gaat. Met name besluitvorming is een uitdaging in een politiek bedrijf.
De aanleiding
De oude huisstijl van Provincie Noord-Holland was sterk verouderd en functioneerde niet meer. De stijl paste niet meer bij de ambities van het bestuur om duidelijker en krachtiger te communiceren met haar stakeholders. Roel werd gevraagd om het project voor het ontwikkelen van een nieuwe huisstijl op te zetten, te begeleiden, uit te voeren en te implementeren.
Het project
Een goede huisstijl is veel meer dan vorm alleen. Bij het ontwikkelen van de huisstijl van de Provincie Noord-Holland hebben we goed gekeken hoe we efficiënter, effectiever en meer verantwoord met de (communicatie)middelen om konden gaan. Sommige maatregelen hadden een direct en eenmalig effect. Van andere maatregelen trekt de organisatie lange tijd profijt.
We hebben de nieuwe huisstijl aangegrepen om besparingen te realiseren (die bleken enorm), verstandiger om te gaan met materialen en natuurlijk om eenheid te creëren in de communicatie.
Het resultaat
Provincie Noord-Holland heeft sinds 1 januari 2009 een nieuwe huisstijl. De oude huisstijl was gedateerd en verwaterd. Het college van Gedeputeerde Staten wilde een huisstijl ontwikkelen die aansloot bij de ambities en de professionaliteit van de organisatie. Dat is goed gelukt. De nieuwe huisstijl is van deze tijd, wordt gedragen door het politiek bestuur én de ambtelijke organisatie en geeft de organisatie een herkenbaar en consistent gezicht naar buiten.
De nieuwe identiteit van de Provincie Noord-Holland was het begin van meer efficiency. Het nieuwe design betekende een enorme kostenbesparing. Dat kwam doordat we formats ontwikkelden voor ontwerpers, door een efficiëntere inrichting van de kantoorautomatisering, maar ook door slimme keuzes bij de inkoop van drukwerk, belettering van het wagenpark, de aanpak van bedrijfskleding. De keuze van de huisstijlletter heeft geleid tot een besparing op papier en advertentiekosten.
Prijzen
Eervolle vermelding bij de Design Management Europe Awards 2009.
Publicaties over het project
Provincie Noord-Holland – Op Dreef
Roel heeft de afgelopen jaren aan diverse identiteitsprojecten gewerkt. Sinds 2003 als zelfstandig adviseur. In de jaren daarvoor in de rol van projectleider bij De Designpolitie en Funcke Communication & Design en later ook als freelance projectleider voor Dietwee Ontwerpers. Op de beeldpagina vindt u een overzicht van organisatie identiteiten waar wij door de jaren heen aan gewerkt hebben.
Na een carrière op het gebied van marketing en communicatie bij grote organisaties kwam Roel Stavorinus terecht in de wereld van het grafisch ontwerp. Hij werd projectleider bij verschillende ontwerpbureaus. Bureaus die heel verschillend waren van aard: van pragmatisch en dienstverlenend tot creatief en hemelbestormend.
In 2003 begon Roel voor zichzelf. In eerste instantie op het gebied van projectmanagement, vooral in opdracht van grafisch ontwerpbureaus. Na een aantal jaren maakte hij een ommezwaai en werkte hij vooral in opdracht van organisaties.
De eerste grote opdracht was het ontwikkelen van een nieuwe visuele identiteit voor de Provincie Noord-Holland. Na de provincie volgden Gemeente Zaanstad, Gemeente Velsen, Stichting Pictoright, Croon Davidovich Advocaten en vele andere organisaties. Een mooie mix van groot en kleiner, van commercieel tot cultureel en van overheid tot industrie.
Tegenwoordig werkt Roel nog steeds veelal in opdracht van opdrachtgevers, maar ook steeds vaker voor ontwerpers. Zoals bijvoorbeeld bij het project voor het Centraal Museum Utrecht en de Nationale Opera & Ballet.
In alle projecten staat de organisatie identiteit centraal. Dat is het vertrekpunt, dat vormt het fundament. Aandachtspunten daarbij zijn communicatie, design en gedrag. Met name gedrag en cultuur zijn belangrijke succesfactoren bij een overtuigende visuele identiteit en bij effectieve communicatie.
Roel wordt gedreven door ontwikkeling. Projecten leiden tot ervaringen en inzichten. Roel vindt het belangrijk om die inzichten door te geven. Enerzijds door artikelen te publiceren in BNO Vormberichten en op het online platform Molblog. En anderzijds door regelmatig les te geven op de Avans Hogeschool, de Fontys Hogeschool en bij EURIB.
Weten wat Roel kan betekenen voor u en uw organisatie? Bel met 06 250 262 09 of stuur een email naar info@metroel.nl
Nieuwe huisstijlen voor gemeentes of provincies zijn projecten die ertoe doen: het gaat om niet minder dan de manier waarop een lokale of provinciale overheid zich intern en extern presenteert. Soms gaat het daarbij om een restyling, soms zelfs om een totale metamorfose. Je kunt wat nu gebeurt in zekere zin vergelijken met de dynamiek van de wederopbouw en die van de stadsvernieuwing van de jaren zestig en zeventig. Dat was een periode van ongekende mogelijkheden waarin architecten niet te klagen hadden over opdrachten. Het leverde vernieuwende en gedurfde architectuur op. Maar toch ook veel te vaak gebouwen en wijken die eenvormig en inwisselbaar waren.
Voorbeelden van inwisselbaar op het gebied van vormgeving zijn helaas niet moeilijk te vinden. Neem het vorig jaar gepresenteerde logo van gemeente Maasdriel. Het komt neer op een grote M in vier kleuren, met daaronder Maasdriel in zwarte letters. Op zich een mooi logo, maar wat is het verschil met het logo van bijvoorbeeld een producent van verpakkingsmaterialen? Een ander voorbeeld is het beeldmerk van Rucphen. Deze gemeente laat het bij een paars vak met daarin de naam van de gemeente in witte letters en een gestileerd symbool dat de vijf kernen van de gemeente weerspiegelt. Aan de inwisselbaarheid liggen volgens ons twee oorzaken ten grondslag. De eerste is dat het blijkbaar vaak als ‘ouderwets’ en irrelevant wordt gezien om aan de geschiedenis en de identiteit te refereren. Nog niet eens zo lang geleden vormden het gemeente- en provinciewapen vrijwel altijd een belangrijk bestanddeel van het logo. Maar wat blijft er zonder de historische referenties dan nog over? Rotterdam probeerde het met een logo waarin een stroompje water door een groenblauwe R stroomt. Het stroompje symboliseert de Maas. Je kunt je afvragen of dat recht doet aan de geschiedenis en betekenis van de stad. Een ambtenaar klaagde dat als hij zijn stad in een land als de VS vertegenwoordigde, niemand wilde geloven dat dit echt het kaartje van de stad met de grootste haven van Europa was.
Dordrecht
Wij vinden dat je met het weglaten van de historische referenties een kans mist om een uniek en herkenbaar beeldmerk neer te zetten. Waarom ontbreken in het logo van Dordrecht de twee prachtige gouden griffioenen uit het stadswapen? Waarom moest het anker in het logo van Texel vervangen worden door de letters .txl? Aan al die symbolen zitten verhalen vast, die de lokale identiteit mede bepalen. Alleen al daarom moet een logo van Zwolle een blauw handje bevatten. Want elke Zwollenaar kent het verhaal van de torenklokken die aan de Kampenaren werden verkocht. Elke nieuwsgierige toerist krijgt te horen dat die Kampenaren de in hun ogen vrekkige Zwollenaren in stuivers uitbetaalden en hen dwongen die na te tellen zodat ze er blauwe vingers aan overhielden. Een heel mooi voorbeeld hoe je op een moderne manier aan je historie kunt refereren vormt het logo dat eind jaren tachtig voor de gemeente Den Haag is ontwikkeld. De ooievaar werd als traditioneel symbool van de stad getransformeerd tot een gestileerd beeldmerk. Bovendien bleek het een duurzaam ontwerp, omdat het ook in 2011 nog helemaal voldoet. Ook bij de ontwikkeling van het logo en de huisstijl van de provincie Noord-Holland is een zelfde balans gezocht tussen het gebruik van oude symbolen en modernisering. Een logo zonder Hollandse leeuwen zou een gemiste kans zijn geweest. De uitdaging was dus de leeuwen zo vorm te geven, dat ze onderdeel konden zijn van de moderne beeldtaal. In de gemeente Velsen stonden we niet zo lang geleden zelf voor zo’n uitdaging. Het gemeentebestuur wil graag laten zien dat het een aantrekkelijke, moderne en ambitieuze gemeente is. Uniek is de ligging aan de monding van het IJ (vanwege het Noordzeekanaal). Maar er is discussie geweest of in het logo ook het Lam Gods – een afbeelding op het wapen van de gemeente – een plaats moest krijgen. Er is uiteindelijk bewust gekozen voor een referentie naar het verleden. Het is onmiskenbaar een overheidslogo geworden, maar dit oogt met een gestileerd Lam Gods toch modern. Het blijft natuurlijk altijd wel een opgave om de balans te vinden. Het debat over het rijksbrede logo is een voorbeeld. In dit geval wilde de opdrachtgever (de regering) dat nadrukkelijk het nationale wapen als uitgangspunt werd genomen. Dat is ook zeker gebeurd. Maar het ontwerp had veel eigentijdser gekund.
Fijn recreatiegebied
De tweede oorzaak van de inwisselbaarheid is de nadruk op citymarketing en citybranding. Overheden spiegelen zich daarbij vaak aan het bedrijfsleven. Dit vanuit het idee dat de gemeente of provincie een product is dat verkocht moet worden. Gemeenten laten zich ook inspireren door communicatie en beeldtaal uit het bedrijfsleven. Dat is goed, maar soms wordt vergeten dat een gemeente meer is dan een fijn recreatiegebied of een vestigingsplaats. Om te beginnen zijn het centra van besluitvorming en daarmee de dragers van de bestuurlijke en democratische legitimiteit. Verder zijn het centra die diensten aan de burgers dienen te leveren en tegelijkertijd regels stellen, vergunningen geven of weigeren en belastingen opleggen. En in het geval van ernstige calamiteiten zoals in Moerdijk of Alphen aan den Rijn toont het zich als een bijzondere autoriteit. Maar dezelfde burgemeester die namens het crisisteam spreekt, kan een week later een voetbalveld openen. Wat de overheid verder speciaal maakt, is de relatie met de burger. De overheid is anders dan een bedrijf niet vrij om haar doelgroepen te kiezen. Anderzijds kan de burger niet zomaar een andere overheid kiezen. Juist daar speelt de geschiedenis een belangrijke rol. Haar legitimiteit wordt er grotendeels door bepaald. Met zowel het andere karakter van een overheid als de verschillende functies en rollen, zou met het ontwikkelen van een huisstijl rekening moeten worden gehouden. Om te beginnen met het officiële logo. Naar onze mening zou deze autoriteit moeten uitstralen. Een logo dat als commercieel of uitwisselbaar wordt ervaren draagt daar niet aan bij. Minstens zo belangrijk is dat overheden zich realiseren dat ze dienen te differentiëren in hun beeldmateriaal. Wat bijvoorbeeld als symbool van een ‘merk’ en voor promotionele doeleinden zeer geschikt is, kan in andere gevallen geheel onbruikbaar zijn. Het is daarom verstandig het beeldmateriaal naar functies en doelgroepen te differentiëren. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het beeldmerk I Amsterdam, waarmee de Amsterdam onder andere toeristen werft. Dat onderscheidt zich scherp van het officiële logo van de hoofdstad met drie Andreaskruisen. Of misschien nog beter aan het speciale promotielogo dat Den Haag door Anton Corbijn liet ontwerpen. De golvende lijnen doen je denken aan de duinen aan zee. Je ziet er ook Piet Mondriaans Victory Boogie Woogie in terug. Je zou zo naar Den Haag willen gaan om daar een ijsje te eten of het Haags gemeentemuseum te bezoeken. Maar je moet er niet aan denken dat op de achtergrond bij de persconferenties in Alphen een logo was verschenen waarmee de gemeente zich als vakantiebestemming in de markt wil zetten. De grote vraag is hoe je voorkomt dat overheden doorslaan bij het ontwikkelen van hun beeldmateriaal. Hoe zorg je er dus voor dat niet aan de geschiedenis en daarmee de identiteit voorbij wordt gegaan? En hoe zorg je ervoor dat gemeenten zich niet blindstaren op het belang van citymarketing en citybranding? Om de vergelijking met de woningbouw door te trekken: uiteindelijk kwam de redding van de mensen die nee durfden te zeggen. Van degenen die wezen op het belang van gebouwen voor de identiteit en de geschiedenis van de stad. Wat je de architecten van toen kunt verwijten, is dat ze zich te veel hebben laten meeslepen. Niet alleen door hun eigen ideeën en de mode van de tijd, maar ook door de opdrachtgevers van die tijd. Dat waren visionaire mensen, die vastbesloten waren een stempel op hun stad te drukken en dan nogal eens vergaten dat dit niet hoeft te betekenen dat je al het oude moet slopen.
Tegenspel
Ook nu zijn er weer bestuurders met visie die graag iets willen neerzetten. Ook nu is er weer een mode van de tijd. Toegegeven: de schade is wat makkelijker te herstellen dan in de stedenbouw. Maar een huisstijl ontwikkel je voor de lange termijn. Er zijn al veel burgers die klagen over de onherkenbare logo’s (en dan meteen roepen dat het ontwikkelen daarvan veel te duur is). Waar wij het daarom over willen hebben is de rol van de communicatieadviseurs en de vormgevers. Zijn ze in staat tegenspel te bieden? Het gaat daarbij dan niet alleen om het lef de formele opdrachtgever tegen te spreken. Cruciaal is dat de verschillende stakeholders hun rol krijgen. Dus in elk geval: het college van burgemeester en wethouders, het ambtelijk apparaat, de gemeenteraad (als vertegenwoordiger van de burgers) maar ook de burger. Dit gaat niet om het recht op inspraak, want de ontwikkeling van een nieuw logo kan niet per referendum, maar het juiste klankbord. Door verschillende stakeholders te horen ontdek je als vanzelf in welke mate er aan historische symboliek wordt gehecht (en dat als je daar recht aan doet, de kritiek op de esthetiek goeddeels achterwege blijft). Het zal ook duidelijk maken dat er verschil is tussen de vormvereisten bij citymarketing en andere vormen van communicatie. Kortom: maak gebruik van de unieke rol van een gemeente en voorkom monovisies.
Dit artikel is geschreven door Roel Stavorinus en Hugo van den Bos. Hugo is strategic director/partner van Koeweiden Postma.
U prutst aan het logo van een ander, mag dat?
99designs, a very entertaining game
99 missed opportunities or bull’s-eye?
Price is only ever an issue in the absence of value
Is het logo van Hillary Clinton nu echt zo slecht?
Publications in English
Recente projecten
TNT is ‘The People Network’. Maar kan het die belofte wel waarmaken?
De nieuwe huisstijl van Den Haag getuigt van lef, maar kan nog wat gedurfder
De Nederlandsche Bank is ‘daadkrachtig & toonaangevend’ maar laat dat niet zien.
Geef de Ajax-supporters hun logo terug!
Nationale Opera & Ballet, superieure eenvoud als leidmotief
Nationale Opera & Ballet
Een vleugje inhoud met een zweem van sensatiezucht
Het ontwikkelen van een organisatie identiteit is een eitje